10 jaar Meester op de Fiets

Naar aanleiding van het jubileumjaar brachten we de afgelopen 10 jaar eens in beeld met een infografiek. Zin om mee te delen? Hou u dan vooral niet in?!

Met de fiets naar school?

Dinsdag, op de tweede schooldag, waren drie kinderen tussen 9 en 12 betrokken geraakt in ernstige fietsongevallen. Gisteren, woensdag was de verontrustende raad van de dag: "Stuur kind onder 12 jaar niet alléén naar school!" De kranten berichtten immers dat kinderen pas vanaf die leeftijd in staat zijn om zelfstandig een traject af te leggen. Voor die leeftijd kunnen ze het verkeer nog niet goed genoeg inschatten. Woorden die gelegd worden in de mond van Stijn Daniels, docent Verkeersveiligheid aan de Universiteit Hasselt. Ook de Fietsersbond gaf aan dat 9 of 10 jaar te jong is om kinderen zelfstandig met de fiets het verkeer in te sturen. Dat scheelt al wel 2 jaar. Wat is het dan? Vanaf 11 jaar dan of toch misschien pas vanaf 13 jaar?

 

Ondertussen gaf Stijn Daniëls (vandaag, in De Morgen) aan dat hij verkeerd geciteerd is: “Je kan er onmogelijk een leeftijd op plakken, want alles hangt af van de ervaring en de behendigheid van het kind.” Dat is natuurlijk de kern van de zaak. Een 13-jarige die deze eerste schoolweek voor het eerst met de fiets naar de middelbare school rijdt, en daarvoor steeds op de achterbank van de auto zat, is zonder twijfel een minder geschikte fietser dan een 10-jarige die al vanaf de kleuterleeftijd gewoon is om met de fiets onder begeleiding van papa en mama naar school te rijden.

 

Professor Jan Pauwels van de Leuvense Faculteit Lichamelijke Opvoeding en Kinesitherapie heeft vastgesteld dat kinderen jonger dan 10 niet in staat om veilig over te steken. Ze kunnen tijd en afstand onvoldoende correct inschatten, een gegeven dat te maken heeft met de ontwikkelingsfase. Vandaar ook dat we zelf zeggen, als richtleeftijd, dat een kind VANAF 10 jaar veilig alleen in het verkeer kan fietsen MITS voldoende ervaring, en AFHANKELIJK van de omstandigheden. Naast de motorische en cognitieve ontwikkeling zijn deze beide factoren immers mede bepalend.

 

Daarom kan je er onmogelijk een vaste leeftijd op plakken. Je mag er niet op rekenen dat je kind van 12-13 jaar kan fietsen. Het gemiddelde kind bestaat niet. Sommige kinderen zijn sneller in hun ontwikkeling dan andere. Toch stelde professor Jan Pauwels voordien vast dat een jonger kind met kilometers in de benen het beter doet dan een ouder kind zonder vergelijkbare ervaring. Die ervaring opdoen gebeurt niet op school. Je leert alleen al doende, in het verkeer en dus onder begeleiding. Stuurvaardig en de verkeersregels kennen is onvoldoende. Anticiperen, zien wat er nu gebeurt en voorzien wat er zál gebeuren, en daar dan gepast op reageren, dat hoort er ook bij. Daar moeten ouders samen met hun kinderen aan werken. Vaak samen fietsen is de boodschap. Echt fietsen leer je op straat. Samen met ouders die vertellen hoe het moet. Zo vroeg mogelijk.

 

Kinderen kunnen niet slechter of later fietsen dan vroeger omdat het allemaal zoveel drukker is geworden op de openbare weg. Ze kunnen in de eerste plaats slechter of pas op latere leeftijd fietsen omdat ze geen ervaring opdoen. Het drukke verkeer schrikt vele ouders af om hun kinderen te voet of met de fiets naar school te laten gaan. Kinderen worden dan ook vaak met de auto naar school gebracht. Het verkeer op weg naar school en aan de schoolomgeving wordt hierdoor nog drukker, waardoor nog meer ouders hun kinderen met de auto naar school brengen... Op deze manier komen we in een vicieuze cirkel terecht! Kinderen leren zich immers niet redden in het verkeer wanneer ze passief op de achterbank in de auto zitten... Alle basisscholen werken aan verkeers- en mobiliteitseducatie. Sommige scholen doen meer. Maar leren fietsen in het verkeer, dat doe je op straat. En daar spelen ouders de hoofdrol.

Zij staan daar niet alleen in. Met ‘Meester op de Fiets’ bevorderen we al 10 jaar, samen met de Stichting Vlaamse Schoolsport en het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid, de fietsvaardigheid bij leerlingen van de lagere scholen. Met dit project kan de school een ‘fietsmeester’ of ‘fietsjuf’ uitnodigen die samen met de leerkracht op school praktische fietseducatie geeft aan de leerlingen. Naast de fietslessen op school met een praktische handleiding, ontwikkelden we ook lesfiches voor meer theoretische lessen in de klas, praktijkfiches per leerjaar, én tips voor fietsvaardigheidstraining thuis (allemaal gratis te downloaden op de website). Een aanrader, want fietsen moet kunnen!

Met de fiets naar school gaan is overigens niet onveiliger: achterbankkinderen zijn even vaak (53%) verkeersslachtoffer dan jonge fietsers (25%) en voetgangers (22%). Met de fiets naar school gaan is goed voor een dagelijkse portie gezond bewegen, is milieuvriendelijk en geeft kinderen een zelfstandige actieradius. Zeker doen dus!