Kilometerheffing maakt verkeer duurder.

“Kilometerheffing maakt binnenlands verkeer duurder”: dat titelde De Standaard op vrijdag 23 mei. De studie Kilometerheffing in Vlaanderen. De impact op havenconcurrentie en logistiek die besteld werd door minister Crevits kwam tot de onthutsende conclusie dat de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens zal leiden tot hogere kosten voor binnenlands vrachtverkeer. Zo zouden de kosten voor een traject Antwerpen-Charleroi in het slechtste geval ruim 20 procent kunnen verhogen. Dat is slecht nieuws voor de rendabiliteit van de transportbedrijven en zou ook de inflatie in de hand werken, aldus de transportsector.

De studie stelt verder dat een kilometerheffing vooral op binnenlands vrachtvervoer economische impact heeft. Op internationale trajecten zijn de effecten een stuk beperkter. Zo zouden de kosten voor een Vlaamse transporteur op een traject Antwerpen-Lyon bijvoorbeeld tot 3,7 procent meer kunnen bedragen. Maar indien datzelfde bedrijf bijvoorbeeld geen eurovignet moet betalen voor haar vrachtwagens, kan de invoering van een kilometerheffing voor de transporteur zelfs voordelig zijn. Voor nationaal vrachtverkeer is de situatie anders. Een traject Antwerpen-Charleroi kan voor de transporteurs echter 4 tot ruim 20 procent meer kunnen kosten.

Een heffing die iets goedkoper maakt bestaat niet. Dat is niet de finaliteit van een heffing. Via een heffing wil de wetgever/beleidsmaker bepaald gedrag belonen of bestraffen. Eenvoudig gezegd, wie braaf is krijgt lekkers, wie stout is de roe. Helaas liggen de zaken niet zo eenvoudig in het debat over de kilometerheffing.

Er is een verschil tussen de heffing en het verhaal over die heffing. De heffing is een bedrag dat betaald dient te worden voor elke kilometer die een vrachtwagen van meer dan 3,5 ton op Vlaamse hoofdwegen rijdt. Logischerwijze mag je er dan van uitgaan dat de wetgever met deze maatregel het gedrag van de transportsector wil sturen in de richting van een daling van het aantal vrachtwagenkilometers. Een heffing dient immers in de eerste plaats om gedrag te sturen.

In de publieke opinie kreeg de kilometerheffing veel aandacht toen bleek dat de Vlaamse hoofdwegen vol putten en kuilen zaten na het strenge winterweer. Via de kilometerheffing zou er voldoende geld in het laatje komen om de jarenlange verwaarlozing aan te pakken. In de euforie over deze slimme vondst werd gemakshalve ook even vermeld dat al die buitenlandse truckers die onze snelwegen kapotrijden en doen dichtslibben vanaf nu zouden meebetalen voor het onderhoud van de snelweg. Dat ook de binnenlandse trucker ervoor moet betalen bleef even op de achtergrond. Een heffing op personenvoertuigen achtte men niet opportuun wegens geen draagvlak. Iedereen tevreden.

Door deze publieke verwarring over het effect en het doel van een kilometerheffing krijg je dan uiteraard berichten zoals Kilometerheffing maakt binnenlands verkeer duurder. Ja natuurlijk, dat is de bedoeling toch? Dat er daarbij naar een balans gezocht moet worden tussen ecologische, economische en sociale impact is logisch. Maar effectieve beprijzing is nu eenmaal een maatregel om de ecologische rekening van vrachtvervoer een beetje in balans te brengen.