maandag 6 juli 2015

Niet te kort door de bocht met de Speed Pedelec

Deze zomer komt er duidelijkheid. Eindelijk. Want voor wie met een supersnelle elektrische fiets – de Speed pedelec of S-pedelec – over de Vlaamse fietspaden rijdt, is het tot nu toe een onmogelijke opdracht om volledig in orde te zijn.  In zijn antwoord op een parlementaire vraag van 30 juli 2013 stelde de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit de speed pedelec gelijk aan een bromfiets klasse B. Dat betekent: rijbewijs AM, een nummerplaat, homologatie, een bromfietshelm, en een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (de motorrijtuigen-verzekering).

Maar je moet goed zoeken naar een verzekeraar waarbij je terecht kan, want bij heel wat verzekeringskantoren klinkt het dat de verzekering BA enkel verplicht is voor motorrijtuigen en dat zijn rijtuigen “bestemd om zich over de grond te bewegen en die door een mechanische kracht kunnen worden gedreven.” De motor van een Speed Pedelec draait echter alleen als je zelf meetrapt en kan dus niet zonder spierkracht voortgedreven worden. 

Door het aantal fietsen dat je voorbij ziet zoeven mét nummerplaat en bromfietshelm,  wordt meteen duidelijk dat ook de andere aspecten van de bromfietsregeling niet echt doorgedrongen zijn tot de gemiddelde S-pedelec-gebruiker.
De motor van de speed pedelec biedt ondersteuning tot 45 km per uur. De conclusie ligt voor de hand: ze gaan even snel als bromfietsen klasse B, dus zijn het bromfietsen klasse B. We moeten waken over de verkeersveiligheid. Dat is zeker. Maar een speed pedelec gelijkstellen met een bromfiets, dat is wat kort door de bocht. En met een fiets kort door de bocht gaan, is zelden een goed idee…  

Voor Mobiel 21 is de speed pedelec een fiets. En wij zijn niet alleen: ook Fietsberaad Vlaanderen pleit ervoor om de pedelec zoveel mogelijk als een fiets te behandelen. En daarbij moet elke weggebruiker de verantwoordelijkheid nemen om zijn snelheid en gedrag aan te passen aan de omstandigheden op de weg, zoals de wet het trouwens voor elke weggebruiker voorschrijft.   
Het eenvoudigste argument voor deze redenering is dat je bij een pedelec nog steeds moet trappen om vooruit te kunnen komen. Maar er zijn nog meer argumenten:
  • Een speed pedelec rijdt bijna nooit 45km/u. De S-pedelec haalt gemiddeld op een woon-werktraject slechts 28km/u. Slechts een derde van het traject rijdt hij sneller dan 30 km/u. Om aan een constante snelheid van 40 km/u te kunnen rijden, moet een S-pedelec-gebruiker daarbij zelf een vermogen van bijna 250 Watt leveren. Ter vergelijking: gewone fietsers leveren gemiddeld 150 Watt en getrainde fietsers tussen de 200 en 250 Watt. Cancellara rijdt de Ronde Van Vlaanderen met een gemiddeld vermogen van 285 Watt. Waarom andere regels laten gelden voor een racefiets of mountainbike dan voor de S-pedelec, als er in de praktijk zo weinig verschil tussen is? Fietsen op een S-pedelec is als rijden op een koersfiets met een duwtje in de rug.
  • Cancellara zou de Ronde Van Vlaanderen ook niet met een bromfietshelm willen rijden. Een sportieve inspanning leveren gedurende een rit van gemiddeld 30 minuten: doe het met een bromfietshelm en je hoofd zal smelten voor je op je werk aangekomen bent. Het gebruik van een fietshelm moet zeker aangemoedigd worden.  Of nog beter: er worden speciale speed pedelec helmen ontwikkeld die beter beschermen dan een fietshelm, maar toch meer ventilatie bieden dan een bromfietshelm. Moet de helm verplicht worden? Een helm is niet verplicht voor race-fietsers en mountainbikers, maar de meesten dragen hem toch…
  • We willen minder auto’s op de baan. Dat is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor onze Vlaamse economie. De pedelec is een valabel alternatief voor de wagen, dat blijkt uit de enquête van Mobiel 21 in de lente van 2014. Maar liefst 46% van de bevraagde pendelaars deed zijn e-fietsrit vroeger met de auto. Voor wie lange afstanden aflegt en een beetje sportief is aangelegd, is een speed pedelec een interessanter alternatief voor de wagen dan de gewone pedelec. Hoe meer regels en administratieve rompslomp, hoe groter de drempel om de speed pedelec te nemen.
  •  We willen gezonde werknemers. Als je met de speed pedelec de regels voor een bromfiets moet volgen, is het gemakkelijker om met de wagen te blijven rijden. Of om een bromfiets te kopen. Rijden op een speed pedelec is een sportieve inspanning, die de gezondheid en het welbevinden verhoogt. Dat is goed voor de productiviteit van de werknemer en verlaagt het absenteïsme.
  • Om de speed pedelec te laten concurreren met de auto, moet hij gebruik kunnen maken van doorsteekjes en fietssnelwegen. Daarbij is het aan de fietser om zijn snelheid aan te passen aan de omgeving, net zoals gewone fietsers dat nu ook moeten doen in voetgangersgebieden bijvoorbeeld. Bovendien willen we dat de investeringen in kwalitatieve fietssnelwegen renderen door zoveel mogelijk pendelaars op de fiets te krijgen.
  • De speed pedelec blijft een niche-product. Onze fietspaden zullen niet overspoeld worden door supersnelle e-fietsen. De tijdswinst die een speed pedelec biedt ten opzichte van een gewone elektrische fiets brengt enkel op bij lange afstanden. Enkel sportieve fietsers zullen een voldoende hoge snelheid halen om veel tijdswinst uit een speed pedelec te halen. De vrijetijdswielrenner is meer geïnteresseerd in het trainen van de spierkracht dan in de snelheid – speed pedelecs zullen daar wellicht eerder gebruikt worden door wielrenners die het fysiek te moeilijk krijgen om de groep bij te houden.
  • Een fietser is een zachte weggebruiker. Dat geldt ook voor racefietsers. Waarom zou het niet gelden voor een speed pedelec-gebruiker die een gelijkaardige inspanning levert? Een verplichte verzekering BA impliceert dat de speed pedelec gebruiker niet langer beschouwd wordt als een zachte weggebruiker en dus ook niet vergoed wordt voor lichamelijke schade wanneer hij of zij in fout is. Mobiel 21 pleit voor het behoud van het statuut van zachte weggebruiker, maar raadt iedereen aan om een familiale verzekering te nemen voor eventuele materiële schade en schade die je aan andere zachte weggebruikers berokkent.


Wat betekent dit dan voor de nieuwe wetgeving? Een speed pedelec is uiteraard niet hetzelfde als een gewone fiets. Het voertuig vergt een uitstekende fiets- en verkeersvaardigheid en de gevolgen van ongevallen zijn vaak ernstiger dan bij een gewone fiets. Op de volgende punten zou de regelgeving voor speed pedelecs best toch afwijken van die voor fietsers:
  • Minimum leeftijd: 16 jaar, maar gebruik van de S-pedelec door adolescenten is af te raden o.w.v. het verhoogd risicogedrag en gebruik door senioren ook o.w.v. het verhoogd ongevalsrisico.
  • Gebruik van fietspaden aangeduid door wegmarkering of verkeersbord D7: kopieer de regels voor bromfiets klasse B (minder dan 50 km/u: toegelaten tenzij expliciet verplicht of verboden door onderbord “S-pedelec” - meer dan 50 km/u: verplicht tenzij verboden door onderbord)
  • Gebruik van fietspaden aangeduid door verkeersbord D9 of D10: Toegelaten tenzij expliciet verboden of verplicht door onderbord “S-pedelec”.

Het aanbod cursussen rond veilig elektrisch fietsen groeit gestaag. Cursussen toegespitst op werknemers van bedrijven en met aandacht voor de speed pedelec zijn zeker een aanrader om e-fietsers veilig op weg te helpen. 


Meer aanbevelingen rond het inzetten van de elektrische fiets voor woon-werkverkeer vind je hier.

Door Sarah Martens, Mobiel 21.

18 opmerkingen:

  1. Toch nog (1 keer) het woord "zwakke weggebruikers" gebruikt 😐

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Als dagelijks gebruiker van een speed pedelec (op het pendeltraject Ninove-Brussel) kan ik dit voorstel enkel steunen. Proficiat!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @Björn: Toch nog? Ik dacht dat ik ze er allemaal uitgehaald had... Verdorie toch.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Goed verwoord Sarah! Alleen is maar de vraag of dit tot in de ivoren torens zal doordringen. Het wordt hoog tijd dat er eens werk wordt gemaakt van een aangepaste wetgeving. Ik ben best wel geïnteresseerd in dergelijke snelle e-bike maar twijfel toch zo'n (flinke) investering te doen met huidige onduidelijkheid...

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. mijn collega rijd met een speed pedelec.
    36km naar het werk enkele rit.
    zijn gemiddelde snelheden liggen tussen 36km/u en 42km/u
    een pak hoger dan je verondersteld.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. @ Birger: Die gemiddelde waarden komen uit een onderzoek in Duitsland. Wellicht heb jij een sportievere collega dan gemiddeld. ;-) Of rijdt hij misschien een groot stuk langs een fiets-o-strade waar hij flink door kan fietsen? Dus dat wil zeggen dat hij zijn rit van 36km op minder dan een uur aflegt? Indrukwekkend.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Toch is dat speedelec-wereldje ook niet zo uniform. Wat te denken van de Stromer ST2 met zijn 500W motor? De ontwikkelingen gaan snel... Maar voor het overige volg ik je helemaal. Daarom ook volg ik met belangstelling wat Bram Rotthier (KU Leuven) nu uitvoert: snelle e-bikers monitoren op hun woon-werk-ritten om aan reële gegevens te raken.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Inderdaad, de motoren worden krachtiger. Maar de EU-wetgeving stelt wel grenzen in de zin dat er max. 4x het vermogen bijgegeven mag worden dat de fietser zelf genereert. Mijns inziens blijft die S-pedelec toch een vervoermiddel voor de sportievelingen onder ons en dus een niche-product. En uiteindelijk kan een gemiddelde auto ook tot 170 km/u en rekenen we daar ook op het gezonde verstand van de bestuurder om zich te houden aan snelheidsbeperkingen en zich aan te passen aan de verkeerssituatie. Dat zou op een fietspad toch ook mogelijk moeten zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Helaas,
    Zie vraag 40 op p52: http://www.lachambre.be/doc/CCRA/pdf/54/ac445.pdf
    De enige toegeving die ze lijken te doen is dat we een speciale fietshelm mogen dragen in plaats van een motorhelm.
    Ik wachtte vol hoop op de nieuwe wetgeving en was van plan om een speed pedelec te kopen voor mijn woon-werkverkeer indien ik de fietspaden mocht gebruiken.
    Een gemiste kans om meer mensen op de fiets de krijgen.
    Ik heb een vraag erover gesteld aan de bevoegde minister maar veronderstel dat die niet zal antwoorden: https://twitter.com/personx86/status/746754924873121796

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Hoi Zenxtra, wij hebben al een toelichting gekregen over het nieuwe besluit dat in opmaak is en daar is sprake van een nieuwe categorie bromfietsen die in het verkeersreglement zal opgenomen worden voor de speed pedelec. Daarmee kan de wegbeheerder dus een uitzondering maken en bijvoorbeeld de speed pedelec op jaagpaden en fietssnelwegen toelaten. Ik zou dus toch nog even de kat uit de boom kijken om te zien wat ze er in jouw gemeente mee gaan doen.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Hoi Sarah, bedankt voor deze zeer interessante informatie!

    Ben ik te optimistisch als ik het volgende stel: De huidige borden met het icoon van een Bromfiets met de opschrift "B verboden" zullen niet van toepassing zijn op de speed pedelec vermits die onder een andere (nieuwe) categorie zullen vallen. Wanneer een gemeente dus niets doet (en de oude borden laat hangen), zal een speed pedelec toegelaten zijn.

    Geeft de toelichting enige informatie of verkeersborden D9 en D10, dat zijn blauwe cirkelvormige borden met het icoon van een fiets en van voetgangers (deze zijn altijd verboden voor bromfietsen klasse B), eveneens voor speed pedelecs verboden zullen worden? Persoonlijk zou het mij logischer lijken om speed pedelecs toe te laten maar een maximum snelheid in te stellen op dat soort plaatsen (een koersfiets op hoge snelheid die botst met een voetganger is ook pijnlijk).

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Dag zenxtra, het is voorlopig nog wat koffiedik kijken, maar inderdaad: als een verkeersbord enkel bromfietsers B verbiedt, zou je met de speed pedelec wel nog door mogen. Maar ook een "verboden toegang uitgezonderd bromfietsers A/B" zal niet voor speed pedelecs gelden. Ik denk dat bij D9 en D10 er ook een onderbord zal nodig zijn om speed pedelecs toegang te geven. In principe zal de speed pedelec immers geen gebruik mogen maken van paden die voorbehouden zijn voor fietsers. Er zal dus voor de gemeenten heel wat werk zijn om dat overal te bekijken en de borden aan te passen.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Daar had ik inderdaad nog niet aan gedacht.
    Een stad als Brussel heeft bijvoorbeeld duizenden borden "verboden toegang" met dan het onderbord "uitgezonderd fietsers".
    De enkele keren dat ik nu vanuit Vlaanderen naar mijn werk fiets maak ik daar dankbaar gebruik van.
    Gezien de (voorlopig) beperkte hoeveelheid gebruikers van speed pedelecs zie ik hen deze borden niet zo snel vervangen.
    Wat zou het handig zijn mochten we met een knopje de speed pedelec reglementair kunnen omschakelen naar <25km/h wanneer we hem als "fiets" willen gebruiken (bvb in de drukke stad) in plaats van als "speed pedelec" (op de fietssnelwegen etc).

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Een beetje zoals auto's in het centrum van de stad mogen rijden als ze zich beperken tot 30 km/u? ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Als je doelt op de "zone 30" borden, dan inderdaad :)

    Als je doelt op de voetgangerszones in bvb Brussel dan nee, want een auto wordt geen voetganger door de snelheid te beperken. Een speed pedelec is niet groter dan een gewone fiets en hooguit 20kg zwaarder dan een gewone fiets. Als je de trapondersteuning dus tijdelijk kan beperken tot <25km/u is het dus wat mij betreft op dat moment een fiets ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Mijn boekhoudster vertelde me dat km-vergoeding voor speed-pedelecs niet geldt. Ik heb daarop gegoogled en kwam op deze Blog uit. De argumenten ten voordele van de speed-pedelec worden hier zeer goed verwoord. Ik rijd nu sinds september vorige jaar met de e-bike naar klanten die zich binnen een cirkel van 40 km bevinden met de e-bike. En dat gaat super en wordt steeds beter ivm de fietspaden die overal aangelegd en verbeterd worden.
    40 Km is nog wel een serieuze afstand en duurt ongeveer een uur en 20 minuten met de e-bike. Maar hoeveel mensen wonen minder ver van het werk en pakken toch de auto.

    De speed-pedelec is een geweldig goede oplossing voor mensen die 10 a 20 km van het werk wonen.

    Ondertussen ben ik een e-bike evangelist geworden. En druppelsgewijs beginnen mensen om me heen e-bikes te kopen voor woon-werk verkeer.

    Het haalt auto's van de weg (wij hebben de 2de auto verkocht en van dat geld 2 snelle e- bikes gekocht om naar het werk te gaan). Ik rijd 1000 km p/mnd, hoeveel co2 en fijnstof uitstoot bespaar ik de maatschappij? Hoeveel minder ziektekosten bespaar ik de maatschappij? Hoeveel minder geluidsoverlast bespaar ik de maatschappij? In ieder geval veel meer dan de zonnepanelen waar de niet-zonnepaneel bezitters nu voor mogen betalen.

    Ik zeg: kom op overheid met de km-vergoeding voor speed-pedelecs! Ga voor minder auto's en meer fietsers!

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Ik heb mijn eerste jaar als speed pedelec'er erop zitten. Fantastische ervaring. Ik had het als fiscale optimalisatie gedaan als zelfstandige maar nu wil ik niets anders meer. Ik bespaar tijd, benzine, parkeerkosten, boetes, belastingen en het is beter dan niet sporten.
    De teller van mijn fiets staat intussen op 5000 km en ik hoop er nog vele kilometers mee te doen. Ik kan het iedereen aanraden en zeker als je zelfstandige bent, dan moet je zeker het aanbod van speed pedelecs bekijken want de voordelen zijn talrijk.

    BeantwoordenVerwijderen